نگاهی به دادهها نشان میدهد در سال گذشته از حدود 14 میلیون گردشگر ایرانی، حدود 4 میلیون نفر از آنان جزء زائران عتبات و عالیات و 10 میلیون نفر مابقی مربوط به سفر با اهداف گردشگری و دید بازدید و خرید بوده است. اگر هر زائر ایرانی با خود 150 دلار (معادل 200 هزار دینار عراق) به عراق برده باشد، کل هزینه زائران حولوحوش 600 و نهایتاً 650 میلیون دلار خواهد بود. اما با توجه به هزینه قابل توجه سفر به سایر کشورها که از 650 تا 1000 دلار متفاوت است، در برآورد حداقلی، این 10 میلیون گردشگر غیرزائر، حدود 6.5 تا 7 میلیارد دلار برای سفرهای خود ارز مصرف کردهاند. لازم به ذکر است در سال 1402 گرچه تا اوایل اسفندماه میزان ارز مسافرتی ۵۰۰ یورو بود، اما در اسفندماه این میزان به 1000 یورو افزایش یافت.
همچنین بررسیها نشان میدهد مسافران خارجی بخشی از ارز موردنیاز خود را از بازار غیررسمی تأمین میکنند و ارز مسافرتی دولتی کفاف کل هزینهها را نمیدهد. گرچه آمار رسمی از ارزبری مسافرتهای خارجی ایرانیان منتشر نشده، اما شاید برخی از دادههای بانک مرکزی ایران بتواند گواه این موضوع باشد که هزینه این سفرها نسبتاً قابل توجه است. برای مثال، در سال 1399 که گردشگر شدیداً کم شد، رقم واردات بخش خدمات ایران حدود 7.7 میلیارد دلار بوده، این میزان در سال 1400 که هنوز محدودیتهایی برای گردشگری وجود داشت به 11.8 میلیارد دلار رسیده، در سال 1401 16.6 میلیارد دلار شده و در سال 1402 به 22.5 میلیارد دلار رسیده که افزایش 6 میلیارد دلاری نسبت به سال 1401 داشته است.
پرواضح است در کنار سایر بخشهای خدمات ازجمله خدمات فنی و مهندسی، ترانزیت، حواله نیروی کار و ...، بخشی از این اعداد نیز مربوط به ارزبری گردشگری خارجی ایران است که همزمان با رشد سفرهای خارجی، افزایش قابل توجهی داشته است.
مهدی عبدالهی