ایرانی‌ها برای سفر خارجی به آژانس‌های مسافرتی هجوم آورده‌اند. حالا بلیت سفر به تایلند و مالزی نایاب شده است و بقیه آژانس‌های مسافرتی می‌گویند که حداقل تا دو هفته آینده نمی‌توانند هیچ تور خارجی برایتان جور کنند. این موضوع از آمارهای بانک مرکزی هم مشهود است. بانک مرکزی اعلام کرده است که تا ٢٣ تیرماه امسال ٣١٢میلیون دلار ارز دولتی در اختیار مسافران خارجی قرار داده است. این در حالی است که در سال‌های گذشته به طور میانگین تنها ٤٠٠میلیون دلار در سال ارز مسافرتی پرداخت می‌شد. با این حساب تقاضای ارز مسافرتی در حدود سه ماه سر به فلک گذاشته و به آمار سالانه نزدیک شده است. گر چه آژانس‌های مسافرتی معتقدند که تقاضا برای سفرها بسیار زیاد شده است اما حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی معتقد است که مسافرت‌های خارجی زیاد نشده است و ماجرای کمیاب‌شدن بلیت سفر به برخی کشورهای خارجی به بازار سیاهی برمی‌گردد که شرکت‌های هوایی ایجاد کرده‌اند. او به «شهروند» توضیح می‌دهد که شرکت‌های هواپیمایی بازار سیاه بلیت‌های چارتری را ایجاد کرده‌اند زیرا آنها می‌دانند با قطع‌شدن ارز ٤٢٠٠ تومانی سفر، تقاضا بشدت کاهش پیدا می‌کند.
با وجود این مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن ایرلاین‌ها به «شهروند» می‌گوید که ایرلاین‌ها بازار سیاه ایجاد نکرده‌اند و تقاضا برای سفر رشد عجیب و غریب داشته است.
در این شرایط رسانه‌ها دیروز نوشتند که شنیده‌هایشان از بانک مرکزی حاکی از آن است که قرار است دلار ٤٢٠٠تومانی از این به بعد تنها به کالاهای اساسی و دارو تعلق بگیرد و حالا گویا دقیقه نود دلار ارزان مسافرتی است و همین مسأله عطش ایرانی‌ها را برای سفر ارزان خارجی تقویت کرده است.
سفرهای خارجی کم شده یا زیاد؟!
آیا واقعا متقاضیان بیشتر شده‌اند؟ صاحب یکی از آژانس‌های مسافرتی به «شهروند» می‌گوید: «هرساله با نزدیکی به تابستان هم قیمت تورهای مسافرتی افزایش پیدا می‌کند و هم متقاضی بیشتر می‌شود.» اما به گفته حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران «نه تنها سفرهای خارجی افزایش نداشته است بلکه کاهش هم داشته است.» رفیعی با ارایه آمار و ارقام مُهر تاییدی بر این موضوع می‌زند، چراکه با نگاهی به سفرهای هوایی متوجه این کاهش آمار می‌شویم؛ به عنوان مثال در سال گذشته ماهان و ایرایشیا در مسیر مالزی رفت‌وآمد داشتند در صورتی که اکنون تنها ماهان رفت‌وآمد دارد. همچنین در سال گذشته نزدیک به ٢٠٠ پرواز از ترکیه به ایران و از ایران به ترکیه وجود داشت، در صورتی که اکنون ١٠٠پرواز وجود دارد. با نگاهی به تعداد پروازها متوجه این مهم خواهید شد.
بلیت‌های نایاب در بازار سیاه
طی تماس‌های «شهروند» با آژانس‌های مسافرتی، آژانس‌ها و تورها حداقل می‌توانند تا دو هفته آینده بلیت سفر برای شما جور کنند و زودتر از آن امکان ندارد.
رفیعی در این زمینه به «شهروند» می‌گوید: «نایاب شدن برخی از بلیت‌ها صحت دارد، چراکه در چند مسیر پروازهای آن بسته شده است، اما باید دید چه کسی این پروازها را بسته است. زیرا افرادی هستند که از قبل پروازها را به‌صورت چارتری خریداری می‌کنند؛ به عبارت دیگر بازار سیاه را در دست دارند.
او ادامه می‌دهد: «نزدیک به ٥هزار دفتر هواپیمایی در ایران وجود دارد، اما در این مسیرهای پروازی تنها چند دفتر می‌توانند کار کنند.»
البته مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن ایرلاین‌ها این موضوع را قبول ندارد و به «شهروند» می‌گوید: «زمانی که تقاضا برای پروازی زیاد باشد، پروازها بسته می‌شود و به این معنا نیست که با شرکت‌های خاصی زد و بند شده است. اکنون متقاضی کشورهای همجوار زیاد شده است که دلیل آن ارایه ارز مسافرتی است.»
یارانه ١٣٠٠ میلیارد تومانی برای سفر خارجی
از فروردین‌ماه امسال که قوانین جدید ارز مسافرتی اعلام شده است، بنابر اعلام بانک مرکزی تاکنون ۳۱۲ میلیون دلار ارز دولتی در اختیار مسافران قرار گرفته است که با توجه به قیمت ۴۲۰۰ تومانی ارز دولتی و اختلاف قیمت آن در بازار آزاد تا هفته گذشته تقریبا ۱۳۰۰ میلیارد تومان یارانه برای مسافرت خارج از کشور پرداخت شده است، یعنی به عبارت دیگر در این مدت ۱۳۰۰ میلیارد تومان به‌صورت یارانه در اختیار مسافران که اکثرا برای خوش‌گذرانی به خارج از کشور سفر کرده‌اند، قرار گرفته است. این در حالی است که چندی پیش پیامک‌های سفرهای رایگان همه را بهت‌زده کرد، به‌گونه‌ای که مسافر در قبال این سفر هیچ هزینه‌ای را پرداخت نمی‌کرد، اما ماجرا چیز دیگری بود، چراکه برخی از تورهای مسافرتی به ازای دریافت ارز مسافرتی دست به چنین اقدامی زدند.
بازار ارز کارشناسی‌شده باشد
اگر ارز به قیمتی که باید باشد، ارایه شود چنین هرج و مرج‌هایی از بین می‌رود. ارز دولتی ارایه ندهید، اما ارز ارایه دهید تا گره کار همه باز شود. این جملات را رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران می‌گوید و بر این باور است: «زیرا ارز ثانویه‌ای برای سفرهای خارجی در نظر گرفته نشده است، مگر آنکه ارز ثانویه‌ای با نرخ دیگری تعیین کنند که ما با آن هم مخالفتی نداریم، زیرا گردشگران که عزم سفر دارند باید بتوانند کارهای خود را به‌درستی انجام دهند، چرا که هم‌اکنون گردشگران نیستند که سفر می‌کنند و مسافران‌اند، به همین جهت توزیع ارز باید به صورت کارشناسی‌شده باشد.»
زد و بندی در کار آژانس‌ها نبوده
برخی بر این باورند که دفاتر هواپیمایی با بانک مرکزی زد و بند‌هایی داشته‌اند، به‌طوری که آژانس می‌توانسته ارز مسافران را تامین کند. رفیعی ضمن انتقاد از سوءاستفاده عده‌ای سودجو که این موضوع را به نام دفاتر تمام می‌کنند، در این زمینه بیان کرد: «به دفاتر ارز تعلق نمی‌گیرد، برای همین نمی‌توانند ذینفع باشند.» اما اگر سری به فرود‌گاه زده باشید، متوجه هجوم مسافران می‌شوید که با چه اشتیاقی می‌خواهند با تورهای ارزان سفر کنند. رفیعی در تشریح این موضوع می‌گوید: «به‌کرات دیده شده است مسافران به اسارت گرفته می‌شوند، چراکه این دسته از افراد که در فرودگاه‌ها مشاهده می‌کنید اهل سفر نبوده‌اند؛ تورها ارزشان را می‌گیرند و در خارج از شهر به آنها هتل و پانسیون ارایه می‌دهند.» شاید برای همین است که چندی پیش پیامک‌های تورهای رایگان برای افراد ارسال می‌شد؛ اتفاقی که عده‌ای سودجو را ذینفع و آژانس‌های مسافرتی را بدنام کرد، بدون در نظر گرفتن آنکه تامین ارز اصلا وظیفه دفاتر هواپیمایی نیست و تنها فروش بلیت و هتل را تامین می‌کنند.
سفرهای خارجی ارزان‌تراز داخلی‌هاست
آیا واقعا هزینه سفر به کشورهای مجاور ارزان‌تر از سفرهای داخلی است؟ سوالی که این روزها با دودوتا چهارتای مردم باید جور درآید تا بتوانند به سفر بروند. قبل از سفر هزینه آن را حساب می‌کنند که هزینه تمام‌شده برایشان بیشتر از جیبشان نشود. هزینه یک شب اقامت در یکی از هتل‌های شیراز بیش از ٤٠٠هزار تومان است آن هم بدون هزینه رفت‌وآمد و وعده‌های غذایی، به‌گونه‌ای که هزینه ٤ شب در آنجا نزدیک به یک میلیون و ٦٠٠هزار تومان می‌شود و هزینه رفت و برگشت هوایی آن نزدیک به ٦٠٠هزار تومان و هزینه دو وعده غذایی در هر روز ٥٠ هزار تومان که در مجموع ٤٠٠ هزار تومان می‌شود که یک سفر چهارروزه به شیراز چیزی حدود ٢میلیون و٦٠٠ هزار تومان تمام می‌شود. این هزینه‌ها در حالی است که چهار شب اقامت در ارمنستان با تمام امکانات، حتی رفت و برگشت به مکان‌های دیدنی از یک میلیون و ٢٠٠ هزار تومان شروع می‌شود و بیشترین قیمت یک میلیون و ٩٠٠ هزار تومان است.