اواخر اسفند سال 91، شهرداری اصفهان برای احداث خیابان 36متری "آقانوراله نجفی" موسوم به " گذر آقانجفی" به شکل مخفیانه دست به تخریب خانه‌هایی در حریم درجه یک میدان ثبت جهانی شده نقش‌جهان می زند. بهانه شهرداری اصفهان در آن زمان بازکردن گره ترافیکی اطراف این میدان بود. ازاین‌رو بخش زیادی از خانه‌هایی را که در سالهای 85 تا 91 از صاحبانش به قیمت کارشناسی شده و زیر قیمت واقعی خریداری کرده بود را تخریب کرد. جالب اینکه هیچ یک از صاحب‌خانه‌ها دلیل تملک و خرید خانه‌هایشان توسط شهرداری را نمی‌دانستند؛ تا زمانی که این تخریب‌ها صورت گرفت و ماجرای احداث این خیابان آشکار شد! در این زمان است که شهرداری ناچار می‌شود به شکل عمومی در این مورد اطلاع‌رسانی کند.
واکنش دوستداران
میراث‌فرهنگی
گفته می شود، در میان پلاک‌های تخریب شده، حدود 14 خانه تاریخی واجد ثبت ملی قرار داشت که متاسفانه در تخریب‌های سالهای 91 تا 92در زیر فشار لودرها از بین رفت. همین موضوع و احداث این گذر در حریم درجه یک میدان نقش‌جهان که تهدیدی برای ثبت جهانی این میدان محسوب می‌شد، موجب اعتراض و واکنش دوستداران میراث‌فرهنگی اصفهان گردید. این موضوع تا جایی ادامه یافت که "محمدحسن طالبیان" یک‌بار در اسفند سال 92 به شکل ضمنی قول پیگیری ماجرا را به دوستداران میراث فرهنگی می‌دهد و باردیگر در سفری که در 8 اردیبهشت سال 93 به همراه خانم "بوکوبا " مدیرکل یونسکو اصفهان داشت در بازدید میدانی از میدان نقش‌جهان و در میان اهالی محل، قول توقف احداث این خیابان را می دهد. در تابستان همان سال، سازمان میراث فرهنگی به شکل کتبی اعلام می کند: "برای هرگونه فعالیت در این منطقه باید با یونسکو هماهنگی شود و کیمسیون ماده پنج پیرو نامه مورخ 23/1/93 شورای عالی معماری و شهرسازی و بنا به درخواست سازمان میراث‌فرهنگی از طرح موضوع در کمسیون ماده پنج خودداری کرده تا نظر نهایی میراث‌فرهنگی در این خصوص اعلام شود."
تخلف
پشت تخلف
هرچند معاون سازمان میراث فرهنگی، خواستار توقف این پروژه و حتی بررسی آن در کمسیون ماده پنج می‌شود؛ اما طبق اسناد منتشر شده این طرح در 24 خرداد 94 در کمسیون ماده پنج استان، با عرض 14 متر تصویب می‌شود. اداره کل میراث‌فرهنگی اصفهان نیز با ذکر این نکته که طرح باید با نظر معاون میراث‌فرهنگی کشور در شورای عالی شهرسازی و معاری مطرح گردد، مصوبه را امضا می‌کند. ولی متاسفانه در ارجاع آن اهمال صورت می‌گیرد و همین مصوبه از سوی استانداری به شهردار ابلاغ می شود. بنا بر شنیده ها، تا سال 1397، سازمان میراث فرهنگی و وزارت راه وشهرسازی ظاهرا از این موضوع، و اقدامات انجام شده، بی اطلاعند.
همچنین ناصرطاهری، معاون میراث‌فرهنگی استان اصفهان نیز در سال 93 اعلام می‌کند:"میراث‌فرهنگی اصفهان پس از بررسی مستندات شهرداری در خصوص لزوم احداث این خیابان تصمیم‌گیری می‌کند". او همچنین تاکید می‌کند: "مستنداتی که باید از سوی کارشناسان سازمان میراث‌فرهنگی بررسی، و طبق قوانین و ضوابط ملی و بین‌المللی برای آن تصمیم‌گیری خواهد شد."
بنابراین با استناد به صحبت‌های معاون میراث‌فرهنگی اصفهان و همچنین مصوبه‌ای که در سال 94 به امضای اعضای کمسیون ماده پنج رسیده است؛ می‌توان اینگونه برداشت کرد که کلیه تخریب‌های پیش از سال 93 همگی غیرقانونی بوده است. موضوعی که رضا امینی رئیس شورای شهر اصفهان در آن زمان نیز به آن واکنش نشان می‌دهد اعلام می‌کند: "متاسفانه در ساخت گذر آقانجفی شاهد بروز رفتارهای خلاف قانون از سوی شهرداری بوده ایم".
از سرگیری
پروژه
با وجود اعتراض دوستداران میراث‌فرهنگی در سالهای 92تا 93 و اخطار مسئولین نسبت به ادامه احداث این گذر، با این وجود طبق اسناد و نقشه‌های هوایی به‌نظر می‌رسد در فاصله سالهای 94 تا 97شهرداری اصفهان، حدود 14پلاک را به منظور احداث این گذر مورد تخریب و عقب‌نشینی قرار می‌دهد. سرانجام حسین کارگر، مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان، در نشست خبری که در تاریخ اول آبان سال جاری برگزار شد از پیشرفت 60درصدی و آزادسازی خیابان آقانورالله نجفی و تکمیل آن تا پایان سال خبر داد. همین موضوع موجب شد تا موج تازه‌ای از اعتراضات دوستداران میراث‌فرهنگی اصفهان در غالب پویشی به نام "نه به گذر آقا نجفی" در فضای مجازی راه بیافتد و با تنظیم نامه‌ای خطاب به دکتر محمد ایزدی، معاون اسبق وزارت راه و شهرسازی و رئیس شورای عالی معماری و دکتر علی‌اکبر مونسان، رئیس سازمان میراث‌فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری خواستار توقف احداث این گذر شوند. چندی پس از تنظیم این نامه در فضای مجازی که به امضای بیش از 90 کارشناس و فعال میراث‌فرهنگی رسید، دکتر ایزدی در نامه‌ای حکم توقف احداث این گذر را صادر می کند.
اما گویا مدیران شهری اصفهان، با اذعان به اینکه بیش از 70درصد مسیر، آزادسازی و آماده شده و مقدار زیادی از بودجه شهری صرف آن شده است؛ به عملیات عمرانی خویش ادامه می دهند. کمتر از 10 روز پس از این حکم، دکتر ایزدی، معاونت وزارت راه و شهرسازی را ترک، و "دکتر فرزانه صادق مالواجرد" به جای ایشان به این معاونت می آیند.
حکم دکتر ایزدی
قابل اجراست
دکتر همایون صادقی شهرساز و فعال اجتماعی که در سالهای دور نیز سابقه همکاری با معاونت معماری و شهرسازی را در سابقه خود دارد، در این زمینه می گوید: شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با حضور وزرا و بالاترین تصمیم گیرندگان این حوزه، بالاترین و اصلی ترین نهاد تصمیم گیرنده در حوزه شهرسازی کشور است .این شورا می تواند کلیه تصمیمات و مصوبات کمیسیونهای ماده پنج را لغو یا تغییر دهد .به عبارت دیگر اگر حتی در مورد خیابان آقانجفی، کمیسیون ماده پنج، مدیریت شهری، و میراث فرهنگی استان اصفهان تصمیمی گرفته باشند؛ شورای عالی معماری و شهرسازی می تواند این تصمیمات را متوقف یا لغو نماید و یا آنکه خواستار بازنگری در آن شود .
در نظر داشته باشیم پهنه و بافت شهری پیرامونی میدان نقش‌جهان( امام ) ، دارای ارزشهای جهانی است. مسجد شیخ لطف اله اصفهان، در تاریخ تشیع دارای ارزش والا و بی همتایی است و هر گونه دخل و تصرف و تخریب در این بافت می تواند منجر به ایجاد لطمات جبران ناپذیری برای معماری و شهرسازی ایرانی - اسلامی کشورمان باشد .بنابر این استناد شهرداری و شورای شهر به مصوبه کمیسیون ماده ۵ یا میراث فرهنگی، در حالی که شورای عالی معماری، بصورت مکتوب درخواست نموده تا این موضوع مجدداً بررسی شود، محلی از اعراب ندارد.
این همه پافشاری
برای چیست؟
مسئولین شهری اصفهان با اذعان به اینکه احداث خیابان، مصوبه کمسیون ماده پنج را دارد و بیش از 70 درصد آن آزادسازی و آماده و بودجه زیادی برای آن هزینه شده است، حاضر به عقب‌نشینی از این طرح نیستند. شهرداری اصفهان در این خصوص اعلام کرد:"شهرداری پس از دریافت تاییدیه قانونی در سال ۹۴، آزادسازی این طرح را آغاز کرده و تاکنون نیز ۷۴ درصد خیابان آزادسازی شده و فاز یک، از خیابان نشاط تا کوچه بیت‌الحسین برای کف‌سازی با سنگفرش آماده شده است". شهرداری اصفهان با اعلام آنکه این پروژه از مرحله تصمیم‌گیری گذشته و در مراحل پایانی خود قرار دارد تاکید دارد، با وجود تمایلات خود بر حفظ میراث تاریخی، ناگزیر به ادامه مسیر این خیابان است و بازگشت به عقب در آن ممکن نیست. این درحالی است که اگر این پروژه افتتاح شود خطری که برای میدان نقش‌جهان خواهد داشت، هزینه‌اش به مراتب بیشتر از آن چیزی است که تاکنون برای احداث آن صرف گردیده است.
حالا باید دید دلیل پافشاری مدیریت شهری برای احداث این گذر که طرح اولیه آن در زمان شهرداری، سقائیان‌نژاد ارائه شده، چیست؟ بی تردید گذر آقا نجفی آخرین نمونه از بی احترامی به آثار تاریخی اصفهان نخواهد بود!؛ همنجنان که کوتاهی میراث فرهنگی در تخریب حمام خسرو آقا برای احداث خیابان حکیم، تخریب کاروانسرای حدید برای احداث برج جهان نما، عبور مترو از خیابان چهارباغ، احداث تله کابین در حریم قلعه شاهدژ در کوه صفه، آسیب به پایه‌ها و نمای سی و سه پل، تخریب خانه صفوی نائل، پیاده سازی محور چهارباغ بدون حفاریات کامل باستان‌شناسی و تخریب تاسیسات صفویه و قاجاریِ، نمونه هایی دیگری هستند که تنها با پیگیری و ممارست میراث دوستان تاحدودی حفظ و نگهداری شده اند؟ واقعا چرا نمی توانیم در حفاظت از آثار باستانی و میراث فرهنگی خود موفق باشیم؟