دو نگاه به تامین زمین رایگان هتل‌ها

شروط موفقیت طرح

از آنجا که به باور برخی فعالان گردشگری یکی از اساسی‌ترین الزامات در ساخت هتل، تامین زمین است و از سوی دیگر، قیمت زمین بالا است، اجرایی شدن این طرح شاید موج جدیدی از هتل‌سازی‌ها را به دنبال داشته باشد اما کارشناسان تاکید می‌کنند آنچه موفقیت این طرح را تضمین خواهد کرد، مکان‌یابی صحیح این زمین‌ها است؛ چراکه فعالان و سرمایه‌گذاران هتلداری به نخستین موضوعی که توجه می‌کنند بحث میزان عرضه و تقاضاست که با رونق یک هتل در کل سال ارتباط مستقیم داشته و برای همین مهم است که زمین موردنظر جایی نباشد که از تعداد هتل اشباع شده است یا در یک نقطه نامناسب قرار گیرد که نتواند در جذب مسافر اثرگذار باشد.

محمد قانعی، رئیس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی با تاکید بر این موضوع به «دنیای‌ اقتصاد» می‌گوید که جانمایی ۵۰۰نقطه در کشور برای هتلداری موضوع مهمی است که نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد و اگر چنین اتفاق مهمی به درستی و با کارکارشناسی صورت گیرد بهترین فرصت خواهد بود برای آنکه سرمایه‌گذاران بتوانند بخش اعظمی از پولی که بابت خرید زمین هزینه می‌کنند را به ساخت هتل اختصاص دهند؛ اتفاق که به باور او، به همکاری شهرداری و دیگر نهادهای ناظر و مسوول هم نیاز دارد تا با درنظر گرفتن کمترین هزینه‌های عوارض و... بتوانند به عملیات ساخت‌وساز هتل کمک کنند. قانعی همچنین معتقد است زمانی چنین طرحی می‌تواند موفق باشد که از تجربه جامعه هتلداران در این زمینه کمک گرفته شود، در جانمایی زمین‌ها برای ساخت هتل نیازسنجی و در بخش انتخاب سرمایه‌گذار به تجربه و تخصص او نیز توجه شود. در این زمان است که می‌توان اظهار امیدواری کرد این طرح نه تنها می‌تواند به سرمایه‌گذاران انگیزه ورود دهد، بلکه به گردشگری نیز رونق خوبی خواهد بخشید. رئیس جامعههتلداران ایران نیز معتقد است واگذاری زمین رایگان و اقساطی برای ساخت هتل باید منوط به مطالعات نیازسنجی باشد.

نگرانی از ایجاد رانت

باوجود آنکه موافقان نگاه خوش‌بینانه‌ای به اجرایی شدن صحیح این طرح دارند؛ برخی دیگر از کارشناسان مخالف بر این باورند که چنین طرحی عملا هیچ کمکی به رونق گردشگری و هتلداری نخواهد کرد. چون در حال حاضر با توجه به میزان گردشگری که در کشور وجود دارد ضریب درصد اشغال هتل‌ها ۵۰ درصد است و به‌طور میانگین در کل سال نیمی از ظرفیت هتل‌ها خالی است. برای همین در صورت عدم افزایش میزان گردشگران‌، اصلا به ساخت هتل جدید نیاز نیست. این صاحب‌نظران معتقدند به جای ساخت هتل جدید باید به دنبال سیاست‌گذاری و ایجاد سازوکارهایی بود که بتوان از طریق آن درصد اشغال هتل‌ها را بالا برد. شهرام شیروانی، رئیس جامعه هتلداران استان همدان و عضو هیات‌مدیره جامعه هتلداران کشور نیز با بی‌ثمر دانستن این طرح در توسعه هتلداری و گردشگری به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که با شرایط فعلی کشور که میزان جذب گردشگر به نسبت هتل‌های موجود کم است ساخت هتل کمکی به بهبود اوضاع نخواهد کرد. به ویژه با نوسانات ارزی، بالا بودن هزینه‌ها و وجود تورم ساخت و ساز در بخش هتلداری به هیچ عنوان ورود به سرمایه‌گذاری در هتل به صرفه نیست.

او بر این باور است حداقل برای انجام اصولی و به دور از رانت این طرح و به منظور مشخص کردن این ۵۰۰ نقطه در کشور و ارائه آن به سرمایه‌گذاران لازم است تا هر منطقه از کشور نیازسنجی شده و در نهایت زمین‌ها به سرمایه‌گذاران واقعی و متخصص ارائه شود؛ یعنی کسی که واقف بر امور هتلداری است. در این شرایط است که به شرط وجود اقتصاد پویا می‌توان امیدوار بود چنین سرمایه‌گذاری‌هایی به گرداندن چرخه اقتصاد گردشگری کمک کند. با این همه شیروانی به این نکته نیز تاکید دارد که در شرایط فعلی چنین فعالیت‌هایی نمی‌تواند ثمری داشته باشد.  جزئیات عملی شدن این طرح هنوز مشخص نیست؛ بنابراین گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره نحوه اجرایی شدن آن وجود دارد.

برخی نگران ایجاد رانت در این زمینه هستند و برخی بی‌انگیزه بودن سرمایه‌داران برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری را علت ناموفق بودن چنین طرحی عنوان می‌کنند. با این حال برخی فعالان گردشگری معتقدند قبل از آنکه به دنبال توسعه زیرساخت‌های گردشگری مانند هتل‌سازی باشیم لازم است ابتدا نگاه جهانیان را به ایران مثبت کرده و با ارائه تبلیغات موثر و معرفی جاذبه‌های گردشگری ناشناخته کشور گردشگران را برای آمدن به ایران مجاب کنیم، سپس به دنبال توسعه زیرساخت‌های گردشگری باشیم. تبلیغاتی که آن هم در هر صورت نیاز به بودجه و سرمایه‌گذاری‌های کلان دارد و باید برای آن از سوی دولت تصمیمات لازم اتخاذ و از پوسته شعاری خارج شود.