بیشترین هزینه سفر با خودرو شخصی به خارج از مرزها هزینه‌های مربوط به کاپوتاژ خودرو و چند برابر بودن نرخ سوخت در آن سوی مرزها نسبت به کشور است.
کسانی که قصد دارند با خودرو شخصی به کشورهای همسایه سفر کنند، برای اینکه بتوانند از خودروی شخصی خود در کشورهای دیگر استفاده کنند، باید پلاک و گواهینامه بین‌المللی (کاپوتاژ) داشته باشند. کاپوتاژ خودرو در ایران برای یک سال صادر می‌شود و در این مدت می‌توانید بارها و بارها بدون پرداخت عوارض گمرکی دو راهه، خودروی خود را از مرز خارج کرده و دوباره وارد کشور کنید.
هزینه کاپوتاژ 30هزار تومان است. به این هزینه باید هزینه پلاک بین‌المللی به قیمت ۳۶۰هزار تومان، دفترچه مالکیت خودرو ۱۱۰هزار تومان، گواهینامه بین‌المللی یکساله ۱۱۹هزار تومان، برچسب IR هم ۴۸۰۰ تومان اضافه کرد. نکته مهم در مورد کاپوتاژ خودرو این است که بعد از یکسال و اتمام اعتبار برگه کاپوتاژ خودرو باید آن را باطل یا تمدید کنید. در صورت باطل نکردن برگه کاپوتاژ خودرو، مشمول جریمه خواهید شد.
افزایش سفرهای زمینی
با افزایش قیمت بلیت هواپیما سفرهای زمینی به کشورهای همسایه نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است. محمد بایبوردی، مدیر پایانه مرزی نوردوز به‌عنوان پایانه مرزی برای سفر به ارمنستان، در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید «5 ماهه ابتدای امسال تردد مسافران ایرانی برای رفتن به ارمنستان 60 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.»
به‌گفته بایبوردی «سفر اتباع ارمنستان به ایران نیز در همین مدت 124 درصد رشد داشته است که سفر آنان روزانه است. در واقع به‌خاطر تفاوت نرخ ارز و لغو روادید از مردادماه سال 95، اتباع ارمنستان هر روز برای خرید کالای ایرانی وارد خاک ایران می‌شوند.»
در مقایسه تردد مرزی با اتوبوس و خودرو شهری در مرز نوردوز، به گفته مدیر پایانه مرزی نوردوز در 5 ماهه امسال تردد اتوبوس‌ها برای رفتن به ارمنستان 26 درصد و تردد با خودرو شخصی 9 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشتر شده است.
پرداخت مابه التفاوت نرخ بنزین
یکی از علت‌های دیگر ارزان‌تر بودن سفر زمینی با اتوبوس نسبت به خودرو شخصی الزام پرداخت مابه التفاوت نرخ بنزین است. بر اساس قانون خودروهایی که از مرز خارج می‌شوند باید 90 درصد قیمت مابه التفاوت نرخ بنزین در داخل نسبت به کشور مبدأ را پرداخت کنند. به‌عنوان مثال آن‌طور که مدیر پایانه مرزی نوردوز می‌گوید، خودروهایی که از این مرز به مقصد ارمنستان خارج می‌شوند، باید به ازای هر لیتر بنزین 8500 تومان مابه التفاوت نرخ سوخت را بپردازند.
حسن داداش زاده مدیر پایانه مرزی جلفا، که در مرز سفر زمینی به جمهوری نخجوان است، نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید که مابه‌التفاوت نرخ بنزین در ایران و در جمهوری نخجوان زیاد نیست و این تفاوت حدود 100 تومان است، اما به‌طور کلی چون جاذبه‌های گردشگری این جمهوری کم است بیشتر تردد از این مرز مربوط به تجار است. به‌گفته داداش زاده با توجه به افزایش عوارض تردد، رفت و آمد از این مرز کاهش یافته است. داداش‌زاده به موضوع قاچاق سوخت نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به تفاوت اندک نرخ بنزین در ایران و نخجوان قاچاق گالنی بنزین در این مرز نسبت به مرزهای دیگر کمتر است. یکی از مشکلاتی که در مورد سفر به ترکیه با ماشین شخصی وجود دارد، قیمت بنزین در ترکیه است که بسیاری از افرادی که با ماشین شخصی خودشان به ترکیه سفر کرده اند، از این موضوع گلایه می‌کنند. قیمت بنزین در ایران تقریباً یک ششم قیمت بنزین در ترکیه است.»
در مرز پارک کنید
با توجه به این هزینه‌ها برخی مسافران سفر خود با خودرو شخصی را تا مرز ادامه می‌دهند و در مرز خودرو خود را پارک و ادامه سفر را با خودروهای مستقر در مرز ادامه می‌دهند. به این ترتیب این مسافران هزینه‌ای برای کاپوتاژ یا مابه التفاوت نرخ بنزین نمی‌پردازند.
هزینه سفر از مرز تا کشور مقصد متفاوت است و در زمان اوج سفر در ایام تعطیل این هزینه‌ها افزایش می‌یابد. به‌عنوان مثال در تعطیلات هزینه سفر از مرز آستارا تا باکو با خودروهای مستقر در مرز 134 هزار تومان و هزینه سفر از مرز رازی تا شهر وان 50 هزار تومان است.
سفر با اتوبوس به صرفه تر
سفر با خودرو شخصی به کشورهای همسایه حداقل 700 هزارتومان هزینه‌های مربوط به پلاک و گواهینامه بین‌المللی را برای مسافران رقم می‌زند که به این هزینه‌ها باید هزینه سوخت، عوارض خروج و... اضافه کرد. اما بررسی قیمت‌های بلیت اتوبوس نشان می‌دهد برای سفر به کشورهای همسایه بیشترین قیمت بلیت اتوبوس مربوط به بلیت تهران-استانبول با نرخ 360 هزار تومان است. نرخ بلیت اتوبوس در مسیرهای پرمتقاضی دیگر مانند مسیر تهران-ارمنستان 250 و تهران- باکو 280 و تهران-اربیل 120 هزار تومان است.
در مجموع با وجود اینکه استفاده از خودرو شخصی برای مسافرت خارجی با پذیرش هزینه بیشتر می‌تواند رفاه بیشتری داشته باشد، اما مسافرت با اتوبوس با توجه به تعدد حرکت از پایانه‌های مسافری، مقرون به صرفه‌تر است.
بـــرش
عوارض خروج
عوارض خروج از کشور در خروج زمینی پیش‌تر، کمتر از خروج هوایی بود اما در حال حاضر این عوارض برای سفرهای زمینی با سفر هوایی یکسان شده است. بر اساس قانون عوارض خروج از کشوردر حال حاضر برای اولین سفر خارجی برای هر نفر 220 هزار تومان، سفر دوم 330 هزار تومان و سفر سوم به بعد 440 هزار تومان تعیین شده است.یعنی هر مسافر برای خروج زمینی از هر کدام از مرزهای کشور با توجه به سفر اول، دوم یا سفر سوم به بعد باید این مبالغ را به‌عنوان عوارض خروج از کشور بپردازد.