بحران کرونا که صنعت هتلداری بهویژه در بعد بینالمللی را تقریبا به تعطیلی کشانده است به نفع خانهمسافرها در سفرهای داخلی و بهویژه در مناطق برونشهری تمام شد که توسعه و رونق این اقامتگاهها را در بسیاری از کشورها بههمراه داشته است. شورای جهانی گردشگری در گزارشی، با استناد به نزول فعالیت هتلها و بهبود بازار بومگردی، تغییر سبک سفر در کشورها را تایید کرد.
پس از همهگیری کرونا در جهان، تقاضای بینالمللی هتل در برخی کشورها بهشدت کاهش یافته یا از بین رفته است و در برخی کشورها، دولتها بهمنظور تسهیلات در قرنطینه اقدام به اجاره اتاقهای هتلها کردهاند. اما با این حال شروع فعالیت هتلها در آسیا و اقیانوسیه بهویژه در سنگاپور و استرالیا و همچنین برخی از کشورهای خاورمیانه شیوع بیشتری داشته است. براساس آمارهای شرکت بینالمللی STR که دادههای مربوط به بازار هتلداری سراسر جهان همچون دادههای عرضه و تقاضا و سهم بازار را ارائه میدهد، میزان اشغال هتلها تا ماه سپتامبر ۲۰۲۰ کمتر از ۳۰ درصد بوده است. این افت بهرغم تعطیلی حجم قابلتوجهی از هتلها در همه مناطق جهان از ۸/ ۳۴ درصد در قاره آمریکا تا ۵۱ درصد در اروپا بوده است. دادههای شرکت STR نشان میدهد میانگین نرخ اشغال هتلها در سه ماه سوم ۲۰۲۰ همچنان در کمترین سطح باقی مانده است. در اروپا متوسط اجاره اتاق هتلها در سه ماه سوم تنها ۳۹ درصد بوده است که بسیار کمتر از سطح نرمال است اما با وجود این نسبت به پایینترین میزان خود با رقم ۱۵ درصد در سه ماه دوم ۲۰۲۰ در میزان تقاضا بهبودی نسبی یافت زیرا بسیاری از هتلها که در اوایل سال بهویژه در نیمه دوم سال بهطور موقت تعطیل شده بودند، مجددا بازگشایی شدند. میزان متوسط درآمد روزانه در هتلها نیز در تمامی مناطق جهان البته با تغییر کمتر کاهش یافته است. براساس دادهها تا ماه سپتامبر این افت بیش از ۱۰ درصد براساس یورو بوده است که این رقم از ۶/ ۱۲ درصد در خاورمیانه و آفریقا تا ۳/ ۲۳ درصد در آسیا و اقیانوسیه بوده است. بازار هتل در اروپا طی ۹ ماه نخست ۲۰۲۰ با کاهش ۳/ ۵۹ درصدی درآمد به ازای هر اتاق موجود مواجه شده است که این امر ناشی از کاهش کار هتلها بوده است. اگرچه دادههای میزان متوسط درآمدهای روزانه حاکی از کاهش ۱۷ درصدی در اروپا است اما میزان واقعی این کاهشها با توجه به شوک تقاضا ناشی از همهگیری کرونا، تا زمانی که صنعت هتلداری مجددا بازیابی نشود، مشخص نخواهد شد. علت این امر این است که تعدادی از هتلها ترجیح دادهاند بهجای داشتن سطح پایین تقاضا، بهطور موقت تعطیل شوند. اگر این هتلها به فعالیت خود ادامه میدادند باتوجه به نبود تقاضا میزان متوسط درآمد روزانه برای کل بازار جهان یا منطقهای بسیار کاهش مییافت. براساس دادههای این شرکت بینالمللی بهنظر میرسد تاثیر تقاضای ضعیف در صنعت هتلداری اروپا در تمام بخشها تقریبا بهطور مساوی بوده است و میزان فعالیت هتلها تفاوت کمتر از ۱۰ درصدی با یکدیگر دارند. جنوب اروپا در اشغال اتاق هتلها با کاهش ۴/ ۵۶ درصدی در مقایسه با مدت مشابه خود در سال قبل، بیشترین آسیب رادر این زمینه متحمل شده است و پس از آن اروپای شرقی کاهش ۲/ ۵۵ درصدی داشته و این رقم در اروپای شمالی و غربی کمتر از ۵۰ درصد بوده است. تفاوت در زمان بازگشایی صنعت هتلداری در کشورها در عملکرد متنوع هر منطقه تاثیرگذار بوده است. در ایرلند هتلها تا اواخر ژوئن بسته بودند، این در حالی است که اتریش در اواخر ماه مه به یکی از اولین کشورهای اروپایی برای بازگشایی هتلها تبدیل شد. این امر به صنعت هتلداری این منطقه این امکان را میدهد تا زودتر از دیگر مناطق از فرصتهای مربوط به تقاضای سفر بهرهگیری کند. بازیابی و افزایش تقاضای سفرهای داخلی در برخی مقاصد بزرگ منجر به کاهش خسارتهای ناشی از رکود سهمگین تقاضای مسافران خارجی برای هتلها شده است. آمارهای فدراسیون ملی گردشگری فرانسه نشان میدهد ۹۴ درصد از شهروندان فرانسوی که در تابستان به سفر رفتهاند تعطیلات خود را در فرانسه گذراندهاند. همچنین حمایتهای دولتها با اجرای سیاستگذاریهای مالی جدید در اروپا بهمنظور بازیابی گردشگری نقش مهمی در شروع تقاضای سفرهای داخلی در تابستان داشته است. ایسلند برای این منظور، یارانه مسافرت داخلی را ارائه داد و یک کمپین تبلیغاتی با هدف تشویق سفرهای داخلی ایجاد کرد و ترکیه میزان نرخ مالیات ارزش افزوده پروازهای داخلی را از ۱۸ درصد به یکدرصد تا ماه نوامبر کاهش داده است.
اجارههای خانه مسافرها در تعطیلات تابستانی امسال عملکرد بهتری نسبت به اجاره هتلها داشته است اما بهطور متوسط عملکرد این اقامتگاهها نیز کمتر از سطح معمولی بوده است. براساس دادههای ارائه شده، میزان اشغال این اقامتگاهها از منفی ۹۰ درصد در آوریل (فروردین) ۲۰۲۰ به منفی ۱۶ درصد در آگوست (مرداد) ۲۰۲۰ رسیده که نشاندهنده کاهش رکود در این حوزه گردشگری است. این بهبودی در تقاضا منجر به افزایش متوسط مدت اقامت از ۵/ ۳ شب در سال گذشته به ۵/ ۴ شب در ماه آگوست شده است.
این افزایش تقاضا پس از محدودیتهای سفر، به نفع آژانسهای مسافرتی آنلاین بهویژه شرکتهایی که در بازار گردشگری داخلی فعال هستند، شده است. شرکتهای Airbnb و Vrbo که مهمترین شرکتهای آنلاین در ارائه خانه مسافرها بهشمار میروند بیشترین سهم را در این بهبودی داشتند، اما با این حال، افزایش تقاضا در همه مناطق یکسان نبوده است. باوجود اینکه شرکتهای ارائهکننده خانه مسافرها در بازارهای تفریحی بهویژه در روستاها در برخی موارد در تقاضای داخلی عملکرد بهتری نسبت به سال گذشته داشتهاند در مناطق شهری بهویژه در لندن، پاریس، مادرید و سایر مناطق عمده شهری موفقیت چندانی بهدست نیاوردهاند. بازار اقامتی جهان بهدلیل ایجاد محدودیتهای جدید، ایجاد فضای خبررسانی سریع و لغو رزروها بسیار ناپایدار است که این برای بازارهای شهری با دشواری بسیار بیشتری همراه خواهد بود، بهطوری که در سه ماه سوم ۲۰۲۰ میزان اشغال اقامتگاهها در بازارهای شهری (هتلها) در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۲۲ درصدی مواجه شده و این درحالی است که این رقم برای بازارهای تفریحی غیرشهری بهویژه در روستاها (بومگردیها) طی سه ماه سوم ۲۰۲۰ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۷ درصد افزایش داشته است. آنچه درحالحاضر برای کاهش خطرات نزولی بیشتر در سراسر اروپا بسیار مهم خواهد بود بهرهگیری از یک رویکرد ملایمتر نسبت به سیاستهای سفر برای اقدامات مربوط به قرنطینه و آزمایش است. براین اساس سازمانها و مشاغل گردشگری اروپا خواستار همکاری بیشتر میان دولتها بهمنظور پایان دادن به برخی از اشتباهات پیشین و تشویق تقاضای سفر هستند. اتحادیه اروپا در این راستا به اتخاذ تصمیم جدیدی جهت اجرای یک رویکرد هماهنگ در زمینه محدودیتهای سفر با توسعه سیستم «چراغ راهنمایی سفر» اقدام کرده است که پیشرفتهای قابلتوجهی در این مورد مشاهده میشود. این سیستم شامل یک کد رنگ سبز، نارنجی، قرمز و خاکستری برای طبقهبندی مناطق براساس شرایط همهگیری است. در این راستا توافقنامهای با معیارهای مشترک جهت تصمیمگیری درباره محدودیتهای سفر صورت گرفته که اطلاعات مربوط به سفر و همهگیری را بهسرعت و شفاف در اختیار عموم مردم قرار دهد. این امر میتواند میزان اعتماد مسافران برای سفر را افزایش دهد و در نتیجه افزایش تقاضا بهبودی سریع و کمنوسان بازار سفر و جهانگردی را در اروپا به همراه داشته باشد.