در شرایطی که تولید 55 میلیون تن فولاد در افق 1404 مطرح است، اما صنعت فولاد اکنون با کمبود آب مواجه است، آیا استراتژی انتقال آب از خلیجفارس به اصفهان میتواند به پیشبرد این سیاست کمک کند؟
موضوع انتقال آب یکی از الزامات اصفهان است. اگرچه برخی عنوان میکنند که فولادیها مصرف آب بالایی دارند، اما مطابق آمارهای رسمی 90درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف میشود و در حقیقت فولادیها مصرف کننده بالای آب نیستند؛ اما به لحاظ اجتماعی و مشکلات موجود، الزام بر اجرای طرح انتقال آب از خلیجفارس به اصفهان است تا فشار اجتماعی از دوش این شهر کم شود. البته نباید از مشکلات بخش کشاورزی و راندمان پایین و نوع کشت اشتباه این بخش نیز غافل شویم، اما باید توجه داشت که اتهام اساسی کم آبی اصفهان به فولاد مبارکه زده شده که این صنعت باید در بندرعباس احداث میشد، اما به دلایلی به اصفهان منتقل شد و اگرچه این تصمیم، کار اشتباهی بود، اما امروز فولاد مبارکه در اصفهان است و مصرف کننده بخشی از آب زایندهرود است. از سوی دیگر امروز در پاییندست و بالادست اصفهان با کمبود آب مواجهیم، بنابراین اکنون چارهای به جز انتقال آب از خلیجفارس به اصفهان نداریم. پیشتر از خلیجفارس برای گلگهر، مس و چادرملو خط لوله انتقال آب کشیده شده است و ما نیز پیشتر به شدت پیگیر این طرح بودیم، چراکه میخواستیم طلسم آوردن آب از دریا به مرکز کشور شکسته شود و نشان دهیم این کار عملیاتی است. اما متاسفانه در برههای برخی شرکتها خود را از این پروژه کنار کشیدند و این یکی از اشتباهات بزرگ بود؛ با وجود این دوباره طرح انتقال آب از خلیجفارس به اصفهان به عنوان راهحل رفع این این مشکل پیشنهاد شده است.
برخی کارشناسان از بالا بودن هزینههای این طرح انتقال آب برای صنعت فولاد و دیگر صنایع انتقاد میکنند؟
به طور قطع هزینه این طرح انتقال آب بالا و هزینه تمام شده این آب هم گران است، اما اجرای طرح انتقال آب از دریا به اصفهان برای کاهش فشارهای اجتماعی، در اینکه نگویند اصفهان به دلیل صنعت، کم آب شده، باید انجام شود. باید توجه داشت که نه دولت بودجه عمرانی برای اجرای این طرح را دارد و نه بخش کشاورزی، بنابراین این طرح را فولاد مبارکه بیش از اینکه بخواهند نیروگاه برای تولید برق بزند، باید به عنوان یکی از الزامات خود انجام دهد. البته باید توجه داشت که نمونه این طرح انتقال آب برای چادرملو، گلگهر و ... در کرمان انجام شده و نشان میدهد که انتقال آب از دریا به دیگر نقاط کشور اجرایی است.
برآورد هزینه انتقال آب و انرژی این طرح چقدر است؟
پیشتر مطالعاتی روی این موضوع انجام شد، اما این مطالعات کهنه است و حتما باید به روز شود. به هر حال، براساس طرحی که از قبل وجود داشته، سه آب شیرینکن و حدود 1000 کیلومتر خط لوله انتقال آب نیاز بود که فولاد مبارکه توان تولید 30درصد ورق این خط انتقال آب را داشت. همچنین 70 درصد دیگر ورق مورد نیاز آن این خط لوله انتقال آب باید از خارج وارد کشور شود و پیشتر نیز این کار برای خط انتقال آب از دریا به چادرملو انجام شده است. بنابراین با وجودی که قطعا این انتقال آب از دریا گران تمام میشود، اما فولاد مبارکه باید این آب را به اصفهان منتقل کند و در مجموع هر کسی که مصرف کننده این طرح انتقال آب است باید برای این آبگران هزینه کند. چراکه این سرمایهگذاری ضرورت دارد. از سوی دیگر این خط لوله حدود 1100 کیلومتری نیازمند حدود 600 تا 700 هزار تن ورق گرم فولاد است و طبق برآوردهای صورت گرفته فولاد مبارکه میتواند حدود 200 هزار تن این ورق را تولید و تامین کند و بقیه آن باید از خارج وارد کشور شود، مگر اینکه تغییراتی در خط تولید فولاد مبارکه برای تولید ورق با گرید بالا صورت بگیرد.
آیا آب دریا تنها قابل استفاده برای بخش صنعت است؟
به طور قطع این آب تنها برای صنعت قابل استفاده است و غیر از صنعت هیچ بخش دیگری نمیتواند این آب گران را تهیه کند، البته شاید در آینده برای تامین آب شرب ناچار به استفاده از این آب شویم که دولت میتواند بخشی از سوبسید آن را برای تامین آب شرب پرداخت کند.
به اعتقاد شما آب گران طرح انتقال آب از خلیجفارس به اصفهان، هزینه تمام شده تولید فولاد را افزایش نخواهد داد؟
به طور قطع هزینه تمام شده تولید فولاد افزایش خواهد یافت، اما آنچنان زیاد نیست، چراکه فولاد آب زیادی مصرف نمیکند. امروز فولاد از مزایای سنگآهن کشور بهرهمند میشود، با وجودی که هزینههای حمل آن بالاست. من زمانی که مدیرعامل فولاد مبارکه بودم، سنگآهن از برزیل وارد میشد، اما امروز این سنگآهن از چادرملو به فولاد مبارکه میرود، بنابراین اکنون شاهد مزایای داخلی بسیار در تولید فولاد هستیم. ما نباید به منافع آنی و سود و زیان طرحها نگاه کنیم و باید نگاه درازمدتی به منافع طرحها داشته باشیم. فولاد مبارکه هرچقدر اجرای این طرح را به تاخیر بیندازد، دچار مشکل میشود. چراکه اگر آب نباشد، تولید فولاد کاهش مییابد و ضرر این اتفاق بیشتر از هزینههای سرمایهگذاری در طرح انتقال آب از دریا به اصفهان است. به طور قطع با اجرای این طرح در درازمدت از نگرانی بیآبی و فشارهای اجتماعی در اصفهان خارج خواهیم شد.
منبع: ماهنامه کارخانه