هر چند که پیش از آغاز ثبت‌نام انتخابات ریاست‌جمهوری، گمانه‌زنی‌هایی برای حضور برخی چهره‌های سیاسی مانند مسعود پزشکیان، علی لاریجانی، محمدباقر قالیباف، عبدالناصر همتی، علیرضا زاکانی و… به گوش می‌رسید اما تاییدصلاحیت برخی از آنها به دور از ذهن بود. با این حال دیگر زمان زیادی به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری زودهنگام ایران نمانده است. دوشنبه شب گذشته نیز اولین برنامه تبلیغاتی نامزدهای چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری نیز با حضور مسعود پزشکیان یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری از رسانه ملی پخش شد. همچنین قرار است از 28خرداد تا 5تیرماه مردم شاهد مناظره‌های کاندیداها در یک برنامه تلویزیونی باشند. اما نکته مهم این است که آیا باز هم کاندیداها سعی می‌کنند در برنامه‌های تلویزیونی وعده‌هایی بدهند که می‌دانند اجرایی کردن‌شان بدون در نظر گرفتن امکانات، شرایط و زیرساخت‌های جامعه امکان‌پذیر نیست؟ اینکه نامزدهای انتخاباتی چه برنامه‌هایی برای دوره چهارساله ریاست خود بر دولت دارند یک طرف ماجراست و اینکه تا چه میزان می‌توانند به این برنامه‌ها و وعده‌ها عمل کنند مساله‌ای است که تا وارد گود نشوند نمی‌توان به آن پاسخ دقیقی داد. شاید اگر یک بار هم که شده این افراد به جای اینکه برنامه‌های خود را در خلوت یا با حضور کارشناسان معتمدشان بنویسند نگاهی هم به دغدغه‌ها و اولویت‌های مردم بیندازند؛ شناخت اولویت‌های مردم قطعا می‌تواند در پیشبرد اهدافی که برای خود تعیین می‌کنند بسیار موثر باشد. طی سال‌های گذشته یکی از مشکلاتی که همیشه جامعه با آن سروکار داشته تفاوت اولویت‌های مردم و مسوولان بوده است. یکی از مواردی که باید مدنظر قرار گیرد قبول کاستی‌های موجود در جامعه است. اینکه بخواهیم نگاهی جانب‌گیرانه داشته باشیم و بگوییم همه چیز یا بد مطلق است یاخوب مطلق درست نیست. باید قبول کنیم یکسری اشکالات در نحوه اداره جامعه و برخورد با علت‌ها و معلول‌های مشکلات اجتماعی وجود داشته و وجود دارد. هیچ دولتی نمی‌تواند ادعا کند که در تمام دوره تصدی‌اش توانسته مشکلات اجتماعی را به صفر برساند.
رواج صلح و دوستی
در همین حال دکتر تقی آزادارمکی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه تنها خواسته جامعه حفظ آرامش است به «جهان‌صنعت» گفت: جامعه ایرانی از رییس‌جمهور منتخب آرامش، صلح، اعتماد، رفاه، گشایش اقتصادی، حل مسائل در سطح جزئی، دوستی و آشتی می‌خواهد. من به عنوان یک جامعه‌شناس که در کنار مردم فعالیت می‌کنم، می‌دانم که جامعه خواهان صلح و دوستی حتی با افراد غیرخودی است زیرا مشکلات اقتصادی عرصه را بر همگان تنگ کرده است. جامعه ایرانی خواهان عدم ورود به جنگ است اما صدای مردم صلح‌دوست به گوش کسی نمی‌رسد چراکه نماینده خود را ندارد. کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری هنوز به این درک متقابل نرسیدند و صدای دوستی مردم را نشنیدند.
ابرچالش‌های رییس‌جمهور آینده
این استاد دانشگاه با اشاره به گذر رییس‌جمهور آینده از ابرچالش‌های پیش‌رو گفت: به نظرم یکی از مهم‌ترین ابرچالش‌ها این است که مسائل را سیاسی نکند و آنها را در سطح اجتماعی و فرهنگی مطرح کند. بنابراین نباید جامعه را نادیده بگیرد و مشکلات ملت را سیاسی کند. همچنین زندگی روزمره مردم باید در دستور کار دولت‌ها قرار دهد. چالش بعدی این است که به‌جای اینکه شکاف‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را در جامعه بیشتر کند، باید سازگاری، دوستی و همدلی را میان مردم بیشتر کند. چه‌بسا این روزها نه‌تنها کادر درمان بلکه هنرمندان و نخبگان حتی کارگران هم از کشور مهاجرت می‌کنند. این در حالی است که رییس‌جمهور آینده باید شرایطی را برای آحاد جامعه فراهم کند تا تمامی متخصصان به وطن برگردند و در کنار یکدیگر به خوشی زندگی کنند. در چنین شرایطی ایران رنگارنگ دوباره جان خواهد گرفت.
پزشکیان آمد…
حال که مسعود پزشکان پا در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری گذاشته است، شور و هیجان سیاسی خاصی در جامعه شکل گرفته است. در حالی او را اصلاح‌طلب می‌نامند که برخی منتقدان پزشکیان را منتقد اصولگرا می‌دانند اما روشنفکران و جامعه‌شناسان و سیاسیون اصلاح‌طلب تمام قد حامی پزشکیان هستند. آزادارمکی نیز با اشاره به کاندیداتوری پزشکیان به «جهان‌صنعت» گفت: اگر طی این مدت مناظره‌ها کاندیدا فرهنگ، قومیت‌های ایران، زنان، نیازهای اجتماعی و جامعه را به خوبی به رسمیت بشناسند، می‌توانند انتخابات پرشوری را ایجاد کنند. این روزها با کاندیداتوری دکتر پزشکیان نور امید در دل همگان روشن شده است. اگرچه برای ایشان که می‌خواهند پیروز انتخابات مردمی شوند راه دشواری است اما شدنی است. در چنین شرایطی مشارکت 65درصدی مردم را شاهد خواهیم بود زیرا ایشان قدرت طرح وضعیت ایده‌آل واقع‌گرایی را دارند و به خوبی برای ایران حقوق ملت را به رسمیت می‌شناسند و برای آحاد جامعه احترام قائل هستند.
آسیب‌های اجتماعی به حاشیه نرود!
دکتر حسن موسوی‌چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز با اشاره به عملکرد رییس دولت بعدی برای رفع مشکلات و کاهش آسیب‌های اجتماعی به «جهان‌صنعت» گفت: به نظرم این روزها آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق، نزاع‌های خیابانی، سرقت‌های خرد یا اماکن خصوصی و… به دلیل گسترش فقر بیش از همیشه در جامعه قابل مشاهده است. به همین خاطر رییس دولت بعدی به جای تنظیم لایحه یا قوانین جدید تنها باید قوانین موجود در ارتباط با آسیب‌های اجتماعی را اجرا کند بنابراین او نیازی به قانون جدید و افزایش اختیارات ندارد زیرا قوانین ایران در حوزه‌های مختلف مانند مواد مخدر، رفاه و تامین اجتماعی، حاشیه‌نشینی، زنان به ویژه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و دیگر موضوعات اجتماعی کامل است بنابراین اجرای دقیق این قوانین باید در اولویت رییس دولت بعدی باشد. نکته دوم توسعه برنامه‌های پیشگیری است. پس اگر قرار باشد کاری مثبت در زمینه رفع این آسیب‌ها صورت گیرد قبل از هر چیز باید مشکلات اقتصادی در جامعه به حداقل برسد. وی افزود: نکته سوم حذف ساختارهای موازی است، این موضوع هم باید در اولویت رییس‌جمهور چهاردهم قرار گیرد. یکی از مهم‌ترین وظایف حاکمیت اتخاذ تدابیر لازم برای ساختار پدیداری مناسب برای انجام وظایف است. برای اینکه این کار انجام شود یکی از مهم‌ترین اصول این است که ما از موازی‌کاری جلوگیری کنیم تا بتوانیم بر منابع مدیریت بهینه، شفافیت در عملکرد، پاسخگویی، سیاستگذاری یکسان و برنامه‌ریزی همه‌جانبه راجع‌به موضوعات داشته باشیم. متاسفانه در ایران این موضوع هیچ‌وقت جا نیفتاد، نیاز به یک آدم شجاع است که بعد از 40سال این ساختار را بازنگری کند. این موضوع فقط مربوط به سازمان‌های بیرونی نمی‌شود، حتی در یک سازمان، حتی در یک معاونت دیده می‌شود که موازی‌کاری وجود دارد. این نشان می‌دهد که مجموعه‌ای که ساختار اداری ایران را برنامه‌ریزی می‌کند یک مجموعه قوی و کارآمد نیست. موسوی‌چلک با تاکید بر اینکه معمولا برای اداره هر کشوری یکسری تعیین‌کننده‌ها از اهمیت بالایی برخوردارند، اظهار کرد: از جمله اینها، سرمایه اجتماعی است که خودش مولفه‌های مختلفی از قبیل اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی و مولفه‌های دیگر را دربر می‌گیرد به همین دلیل مدیریت‌ها در کشورهای مختلف هنگامی که تصمیمی را بگیرند به‌گونه‌ای است که باید ببینند چقدر این تصمیمات، رفتار و گفتار زمینه افزایش اعتماد اجتماعی یا زمینه افزایش مفهوم کلی سرمایه اجتماعی را به‌دنبال دارد چراکه هیچ کشوری بدون مشارکت مردم نمی‌تواند امور خودش را به صورت پایدار و باکیفیت بالا دنبال کند. از سویی تا وقتی مشکلات اقتصادی در جامعه ایران وجود دارد، سرمایه اجتماعی نیز به فراموشی سپرده می‌شود بنابراین دولت بعدی نباید مسائل اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی را در حاشیه برنامه‌های خود قرار دهد. رییس‌جمهور منتخب با هر گرایش و سلیقه‌ای که دارد باید به موضوعات اجتماعی مردم رسیدگی کند. او ادامه داد: آنچه الان بیش از همیشه بدان نیاز داریم، تلاش برای کاهش دغدغه‌ها و نگرانی‌های مردم است و بخش عمده این موضوع به سیاستگذاران و مدیرانی برمی‌گردد که در عرصه‌ها و زمان‌های مختلف، تدابیرشان اطمینان‌آفرین باشد. من به عنوان یک مددکار اجتماعی تحلیلم این است که در هر جامعه‌ای به هر دلیلی سرمایه اجتماعی کاهش پیدا می‌کند، از آن طرف باید منتظر افزایش نابسامانی، جرم، جنایت، آسیب‌های اجتماعی و بی‌تفاوتی در آن جامعه باشیم. امیدواریم که تصمیمات در جهت افزایش همبستگی اجتماعی باشد که محصول یا یکی از خروجی‌های سرمایه اجتماعی همین افزایش همبستگی اجتماعی و رضایت اجتماعی باشد. رییس مددکاری اجتماعی با اشاره به موضوع معیشت نیز تاکید کرد: یکی از مولفه‌های اصلی که دولت بعدی باید در اولویت خود قرار دهد نیز معیشت، امنیت اقتصادی و حمایت دولت در شرایط بحرانی از مردم برای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی است. باتوجه به گسترش فقر در کشور دولت جدید باید در این حوزه تدابیری را اتخاذ کند تا امنیت خاطر مردم در این حیطه بیشتر شود. اقتصاد وقتی خراب می‌شود باید منتظر پیامدهای منفی آن در کشور بود، به همین خاطر دولت بعدی در راستای حل مشکلات اقتصادی وظیفه سنگینی بر گردن دارد. وی افزود: افزایش امید در جامعه به مولفه‌های مختلفی برمی‌گردد. صداقت و شفافیت و اجرای صحیح قوانین می‌تواند امید را در دل جوانان ایجاد کند اما این را هم نباید فراموش کرد که امید یک شبه در جامعه تغییر پیدا نمی‌کند. ایجاد امید و چشم‌انداز روشن با شکوفایی اقتصادی، برابری در قوانین و دیگر موارد شکل می‌گیرد. نمی‌توان با وعده‌های کلی مردم را به آینده امیدوار کرد. متاسفانه در شرایط کنونی مساله معیشتی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که مردم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و متاسفانه کارهایی که تا به حال انجام شده نتوانسته گشایش چندانی ایجاد کند. پس توجه به همه ارکان و در نظر گرفتن دغدغه اکثریت جامعه مساله‌ای است که رییس دولت آینده باید به طور جدی مدنظر داشته باشد.