پزشکیان در این جلسه با بیان اینکه «برخی با فیلترشکنفروشی پولهای میلیاردی کسب میکنند که این برای کشور خوب نیست»، دستور داد تا این مساله به شکل دقیق و جدی مورد رسیدگی قرار بگیرد و تصمیم مقتضی در این مورد و زمینههای رواج چنین کسبوکاری اتخاذ شود. پزشکیان با تاکید بر لزوم اجرایی شدن سیاستهای ابلاغی رهبری در حوزه فضای مجازی، توضیح داد: «فضای مجازی فرصت بسیار ارزشمندی برای کشور است و ما میتوانیم از این بستر بسیار مهم در موارد مهمی مثل ارتقای کمی و کیفی آموزش و افزایش مهارتها استفاده بهینه کنیم.»
این در حالی است که دسترسی به بسیاری از ابزارهای حیاتی ارتباطی، مانند شبکههای اجتماعی و اپلیکیشنهای کاربردی مسدود شده، مردم به استفاده از فیلترشکنها به عنوان راهی برای بقا در فضای آنلاین متوسل میشوند. حالا با این تصمیم، به نظر میرسد که حتی همین روزنه کوچک ارتباط با جهان نیز قرار است مسدود شود. این دوگانگی در تصمیمگیریها به وضوح نشاندهنده عدم صداقت در سیاستگذاریها و بیتوجهی به نیازهای واقعی جامعه است. رییسجمهوری که وعده داده بود صدای تغییر و تحول در فضای مجازی باشد، اکنون تبدیل به کسی شده که دسترسی مردم به اینترنت آزاد را نهتنها محدود، بلکه با سرکوب هرگونه تلاش برای دور زدن این محدودیتها تهدید میکند. مردم حق دارند که از این رویکرد عصبانی باشند. در زمانی که همه جهان به سمت تسهیل دسترسی به اطلاعات و اینترنت آزاد پیش میرود، ایران همچنان درگیر سیاستهای محدودکنندهای است که نه تنها دسترسی به اطلاعات را دشوار میکند، بلکه فرصتهای شغلی، آموزشی و حتی فرهنگی بسیاری را از میان میبرد بنابراین چگونه میتوان از مردمی که هر روز بیشتر درگیر محدودیتها و محرومیتهای بیاساس میشوند، انتظار داشت که به این دولت اعتماد کنند؟ سیاستهای دوگانه و متناقض، چیزی جز افزایش خشم و نارضایتی عمومی در پی نخواهد داشت. مردم ایران حق دارند که عصبانی باشند. وقتی دولتی وعده میدهد و عمل نمیکند و وقتی به جای پاسخگویی به نیازهای اساسی مردم، آنها را با تهدید و سرکوب مواجه میکند، چه انتظاری جز بیاعتمادی و ناامیدی از آن باقی میماند؟
تاثیر منفی فیلترینگ بر اقتصاد کشور
در همین خصوص سعید امینیان، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات به «جهانصنعت» گفت: «فیلترینگ در ایران همواره بحثبرانگیز بوده است. با توجه به رشد و اهمیت اینترنت در زندگی روزمره مردم، محدودیتهایی که برای دسترسی به برخی پلتفرمها اعمال شده، تاثیر منفی روی زندگی و اقتصاد کشور گذاشته است. به ویژه در سالهای اخیر، فیلترینگ کسبوکارهای آنلاین را تحتتاثیر قرار داده و بسیاری از مشاغل مجبور به تعطیلی یا تغییر روند کاری خود شدهاند.» او افزود: «آقای دکتر پزشکیان وعدههای زیادی درباره رفع فیلترینگ داده است. او قبلا فیلترینگ را به زندگی در قفس تشبیه کرده و گفته بود که این محدودیتها باعث رشد بازار فیلترشکنها و تضعیف کسبوکارهای داخلی شده است. به نظر میرسد که او از منتقدان جدی فیلترینگ است و به دنبال ایجاد تغییراتی اساسی در این زمینه است.»
نارضایتی عمومی از فیلترینگ
امینیان در ادامه گفت: «رفع فیلترینگ مخالفانی جدی هم در شورایعالی فضای مجازی دارد و ممکن است مانعی بر سر راه رفع فیلترینگ باشند اما پزشکیان و تیمش، به خصوص با حضور ستار هاشمی به عنوان وزیر ارتباطات نشان دادهاند که عزم جدی برای رسیدگی به این موضوع دارند. البته این موضوع به تصمیم نهایی این شورا بستگی دارد اما مردم امیدوارند که وعدههای داده شده عملی شود.» او خاطرنشان کرد: « فیلترینگ نه تنها روی دسترسی به اطلاعات و شبکههای اجتماعی تاثیر گذاشته، بلکه باعث نارضایتی عمومی هم شده است. مردم از هزینههای سنگین فیلترشکنها و مشکلات دسترسی به اینترنت شاکی هستند و انتظارات زیادی از دولت دارند. امیدواریم که دولت بتواند این محدودیتها را بردارد و دسترسی به اینترنت را برای همه تسهیل کند. من معتقدم رفع فیلترینگ بخش بزرگی از مشکلات را حل خواهد کرد، بهخصوص برای کسبوکارهای اینترنتی که در سالهای اخیر به شدت آسیب دیدهاند. فضای مجازی امروز به بخش جداییناپذیری از زندگی اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده و محدود کردن آن به معنای محدود کردن فرصتهای شغلی و اقتصادی است. وقتی کسبوکارهای آنلاین در کشور فعال و پررونق بودند، شاهد رشد چشمگیری در اقتصاد دیجیتال بودیم اما با فیلترینگ گسترده، بسیاری از این کسبوکارها تعطیل شدند و میلیونها نفر شغل خود را از دست دادند.» این کارشناس در ادامه عنوان کرد: «از سویی نگرانیها درباره امنیت ملی و محتوای نامناسب قابل درک است اما راهحل آن فیلترینگ نیست. بسیاری از کشورهای دنیا با مشکلات مشابه مواجه هستند اما به جای اعمال محدودیتهای گسترده، سیستمهایی ایجاد کردهاند که بر محتوای آنلاین نظارت دقیق و هوشمند داشته باشند. ما هم باید از این تجربهها استفاده کنیم و بهجای بستن مسیر دسترسی به اینترنت، زیرساختهای قانونی و فنی را برای نظارت موثر و عادلانه ایجاد کنیم. همچنین با ارتقای آگاهی عمومی و آموزش کاربران، میتوانیم از استفاده نادرست از فضای مجازی جلوگیری کنیم.»
طرح صیانت به ضرر کاربران
امینیان گفت: «طرح صیانت در شکلی که قبلا مطرح شد، بیشتر به ضرر کاربران است. این طرح بیشتر به کنترل و محدود کردن دسترسی کاربران به اینترنت منجر میشود تا حمایت از حقوق آنها. اینترنت طبقاتی که از بخشهای مورد توجه این طرح است، باعث ایجاد شکاف دیجیتالی میان افراد جامعه خواهد شد. در نتیجه، بخش بزرگی از مردم از دسترسی به امکانات و فرصتهای آنلاین محروم خواهند شد. این خلاف عدالت اجتماعی است و به جای اینکه به نفع مردم باشد، نابرابری را تشدید میکند.»
او ادامه داد: «دولتها باید توجه داشته باشند که محدودیت در فضای مجازی نه تنها به اقتصاد داخلی ضربه میزند، بلکه ایران را از جریان جهانی اطلاعات و فناوری دور میکند. این مساله میتواند به مهاجرت نخبگان و کاهش نوآوری در کشور منجر شود، همانطور که قبلا هم شاهدش بودهایم. تحریمها نباید بهانهای باشد برای محدود کردن اینترنت، بلکه باید تلاش کنیم تا از ظرفیتهای داخلی و فرصتهای بینالمللی بهرهبرداری کنیم.» این کارشناس در پایان گفت: آینده فضای مجازی در ایران به تصمیمات این دولت و میزان حمایتش از توسعه فناوری و کسبوکارهای دیجیتال بستگی دارد. اگر بهجای محدودیت، مسیر را برای نوآوری و پیشرفت باز کنیم و از تجربیات جهانی استفاده کنیم، میتوانیم به یک اقتصاد دیجیتال پویا و پررونق دست پیدا کنیم اما اگر همچنان سیاستهای محدودکننده ادامه پیدا کند، نهتنها فرصتها را از دست میدهیم بلکه مردم نیز از دسترسی به امکانات جهانی محروم میشوند و نارضایتی عمومی بیشتر خواهد شد.» در نهایت، این بیتفاوتی به نیازهای مردم و تلاش برای سرکوب دسترسی آزاد به اطلاعات، تنها به گسترش نارضایتیها، افزایش بیاعتمادی و دورتر شدن مردم از دولت منجر خواهد شد. دولتی که به جای تحقق وعدههای خود، به دنبال سرکوب و مهار مردم است، سرانجام در مواجهه با موج نارضایتیها شکست خواهد خورد. مردم ایران به آزادی و عدالت نیاز دارند، نه به وعدههای توخالی و سیاستهای سرکوبگرانه.