حول و حوش ساعت 15 عصر روز يكشنبه 30 ارديبهشت ماه، تحريريه «اعتماد» يك روز عادي را پشت سر مي‌گذارد كه ناگهان خبري در تحريريه طنين‌انداز مي‌شود. «هليكوپتر حامل همراهان رييس‌جمهور در آذربايجان شرقي دچار سانحه شده است.» توجه بچه‌ها يكي يكي به اين خبر جلب مي‌شود؛ فارس مي‌نويسد كه اين حادثه براي هيات همراه رييس‌جمهور رخ داده است. كيهان هم مي‌نويسد كه رييس‌جمهور سالم است و با خودرو در حال جابه‌جايي است! اين اخبار خوش‌بينانه اما به فاصله اندكي جاي خود را به اخبار نگران كننده‌تر مي‌دهد. تسنيم خبر فارس را تكذيب كرده و مي‌نويسد كه اين سانحه براي هليكوپتر شخص رييس‌جمهور رخ داده است. كيهان هم اخبار قبلي درباره سلامت رييس‌جمهوري را از خروجي‌هايش حذف مي‌كند. اخبار يكي يكي و مسلسل‌وار از راه مي‌رسند. بچه‌هاي تحريريه يكي يكي آخرين اخبار را به سمع و نظر بقيه مي‌رسانند.
بر اساس اعلام خبرگزاري‌ها بالگرد حامل رييس‌جمهور كه براي افتتاح سد مرزي «قيز قلعه‌سي» و ديدار با الهام علي‌اف، رييس‌جمهور آذربايجان به آذربايجان شرقي سفر كرده بود، در مسير بازگشت در «جنگل ديزمار» در محدوده عمومي بين ورزقان و جلفا استان آذربايجان شرقي دچار سانحه شد. سردبير با مشاركت دبيران گروه‌هاي سياسي و اجتماعي، تيم ويژه‌اي را براي پيگيري ابعاد گوناگون موضوع تشكيل داد. تماس‌هايي با نمايندگان تبریز در مجلس يازدهم و دوازدهم برقرار شد. ضمن اينكه تماس با مسوولان هلال‌احمر، دفتر سخنگويي دولت، وزارتخانه‌هاي راه و شهرسازي و نيرو هم برقرار شد. در ادامه بررسي‌هاي تحليلي را يكي از خلبانان كشور گفت‌وگویي صورت گرفت تا ابعاد و زواياي گوناگون اين حادثه بررسي شود. در ادامه صاحب‌امتياز روزنامه هم نشست ويژه‌اي را برگزار كرد تا آخرين اخبار و نحوه بررسي سوژه از منظر تخصصي بررسي شود.
چرا هليكوپتر؟
مهم‌ترين ابهام در جريان اين پرونده، چرايي استفاده از حمل و نقل هوايي با هليكوپتر در شرايطي است كه هواشناسي كشور از 24 ساعت قبل براي استان آذربايجان شرقي هشدار نارنجي صادر كرده بود. مسعود پزشكيان، نماينده مردم تبريز از جمله چهره‌هايي است كه به اين موضوع اشاره كرده و مي‌گويد: «مهم‌ترين ابهام در اين سانحه چرايي انتخاب حمل و نقل هوايي را هليكوپتر در شرايطي است كه هشدارهاي هواشناسي اعلام شده بود. به طور طبيعي در اين شرايط نباید با هليكوپتر براي جابه‌جايي رييس‌جمهوري اقدام مي‌شد. اخبار تكميلي از راه رسيدند؛ خبر رسيد رييس‌جمهور، آيت‌الله آل‌هاشم امام جمعه تبريز، حسين اميرعبداللهيان وزير امور خارجه، مالك رحمتي استاندار آذربايجان شرقي و چند تن ديگر از همراهان از جمله سرنشينان اين بالگرد بوده‌اند. نكته قابل توجه در اين رخداد، اما دامنه وسيع اخبار ضد و نقيضي بود كه پس از اين حادثه روي خروجي خبرگزاري‌ها قرار گرفت.
مقامات دولتي چه مي‌گويند؟
نخستين چهره دولتي كه در برابر رسانه‌ها قرار گرفت و روايتي مقدماتي از ابعاد حادثه ارائه كرد. معاون عمراني استانداري آذربايجان شرقي درباره خبر سقوط بالگرد كه گفته مي‌شود رييس دولت هم در آن بوده است، گفت: «من هنوز به محل حادثه نرسيده‌ام و از جزييات حادثه اطلاعي ندارم.» ذاكري با بيان اينكه محل حادثه نزديكي ورزقان است، ادامه داد: «۳ بالگرد بوده كه دو تاي آن به سلامت به زمين نشسته و يكي از آنها سقوط كرده است.»
او با تاكيد به اينكه هنوز در مسير رسيدن به محل حادثه است، گفت: «با توجه به اينكه هنوز به محل حادثه نرسيده‌ام، از تعداد و مشخصات مصدومان احتمالي و علت و ابعاد دقيق حادثه اطلاعي ندارم.» چهره بعدي كه پشت قاب دوربين صدا و سيما قرار گرفت، احمد وحیدی وزير كشور دولت سيزدهم بود. وزير كشور اعلام كرد كه اميدواريم نيروهاي امدادي زودتر به محل سقوط هليكوپتر حامل رييس‌جمهور برسند. احمد وحيدي اعلام كرد: «رييس‌جمهور و همراهان وي پس از افتتاح سد خداآفرين در حال بازگشت با چند بالگرد بودند كه يكي از بالگردها به خاطر شرايط آب و هوايي مجبور به فرود سخت مي‌شود. الان گروه‌هاي امدادي به طرف منطقه حركت كرده‌اند، ولي با توجه به مه‌آلود بودن و نامناسب بودن آب و هوا، ممكن است زمان ببرد تا به بالگرد برسند. اميدواريم گروه‌هاي امدادي سريع به محل برسند.» وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا ارتباطي با اين بالگردها برقرار شده است، گفت: «ارتباط بوده، ولي با توجه به اينكه منطقه پيچيده و ارتباطات سخت است، منتظر گروه‌هاي امدادي هستيم تا به محل سانحه برسند و اطلاعات بيشتري براي ما ارسال كنند.» وحيدي در شرايطي از تماس با نزديكان رييس‌جمهور در هليكوپتر صحبت مي‌كند كه احمد عليرضابيگي، نماينده مردم تبريز اعلام مي‌كند تماسي با نزديكان رييسي برقرار نشده است. در ادامه پيرحسين كوليوند، رييس جمعيت هلال‌احمر درباره حادثه رخ داده براي بالگرد حامل رييس‌جمهور گفت: ۴۰ تيم واكنش سريع در حال بررسي محل سانحه هستند و هنوز اطلاع دقيقي از وضعيت نداريم؛ به محض اطلاع خبر مي‌دهيم.
به گفته بهادري جهرمي، سخنگوي دولت به دنبال سقوط بالگرد حامل رييس‌جمهور در هيات دولت مقرر شد كه معاون اجرايي رييس‌جمهور به همراه بخشي از اعضاي دولت عازم تبريز شوند. همزمان با انجام عمليات جست‌وجو براي يافتن بالگرد حامل رييس‌جمهور، زائران حرم امام رضا (ع) براي سلامتي رييس‌جمهور و همراهان وي دعاي توسل خواندند. رضا كارگر، مدير روابط عمومي شركت فرودگاه‌هاي كشور نيز با توجه به اقدامات فرودگاه مهرآباد در خصوص حادثه بالگرد رييس‌جمهور، گفت: «جلسه تجسس و نجات بالگرد سانحه ديده حامل رييس‌جمهور با حضور مدير عامل شركت فرودگاه‌ها و متخصصان ذي‌ربط در فرودگاه تبريز در حال برگزاري است.»
همه ظرفيت‌هاي ارتش، سپاه و فراجا براي امدادرساني به بالگرد حامل رييس‌جمهور به كارگرفته شود
رييس ستاد كل نيروهاي مسلح به ارتش، سپاه و فرماندهي انتظامي دستور داد از همه ظرفيت‌هاي خود براي تفحص و امدادرساني به بالگرد حامل رييس‌جمهور و همراهان وي استفاده كنند. سرلشكر پاسدار محمد باقري به سازمان نيروهاي مسح دستور داد كه براي تفحص و امدادرساني در سانحه بالگرد حامل رييس‌جمهور و همراهان وي از همه امكانات، تجهيزات و ظرفيت‌هاي ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و فرماندهي انتظامي استفاده شود. نيروهاي مسلح، ارتش، سپاه و فرماندهي انتظامي از همان ساعات اوليه در منطقه حضور يافته و مشغول تفحص هستند.
منابع آگاه چه مي‌گويند؟
منابع آگاه در جمعيت هلال احمر، عصر ديروز و ساعاتي بعد از انتشار خبر سانحه سقوط بالگرد حامل رييس‌جمهور، به «اعتماد» گفتند كه تيم اطلاع‌رساني دولت، در استان آذربايجان شرقي حضور پيدا كرده و مسووليت اعلام اخبار را برعهده گرفته است. اين منابع اگاه ضمن تاكيد بر اينكه تمام امدادگران هلال احمر از مصاحبه با رسانه‌ها منع شده‌اند، درباره وضعيت آب و هوايي منطقه منتهي به محل حادثه سقوط بالگرد حامل رييس‌جمهور گفتند: «شمال استان آذربايجان شرقي شرايط متفاوتی دارد. وضعيت آب و هوايي اين منطقه از استان كه در واقع محل وقوع حادثه هم هست، از آب و هواي حوزه ارس تاثير مي‌گيرد و بسيار نزديك به آب و هواي منطقه گيلان اما كمي سردتر است و حتي پوشش گياهي اين منطقه هم متفاوت است و منطقه صعب‌العبوري است چون رشته كوه‌هاي ارسباران در همين منطقه واقع شده و اين ارتفاعات باعث متراكم‌تر شدن ابرها در آسمان منطقه مي‌شود.»
اين منابع اگاه ضمن اشاره به اينكه در ساعات عصرگاهي روز يكشنبه 30 ارديبهشت 1403 (حدود ساعت 6 عصر) بارش باران و مه شديد در منطقه است، افزود: «منطقه كليبر كه محل وقوع حادثه سقوط بالگرد حامل رييس‌جمهور است، به گردنه‌هاي معروف گيلان و اردبيل و رشته كوه‌هاي البرز منتهي مي‌شود، است و به دليل صعب‌العبور بودن منطقه، هيچ محاسبه‌اي از زمان رسيدن امدادگران به محل حوادث مشابه نيست.»
واكنش‌هاي بين المللي به خبر
سقوط هليكوپتر حامل رييس‌جمهور
نخستين چهره‌اي كه به خبر سقوط هليكوپتر رييس‌جمهور ايران واكنش نشان داد، الهام علي‌اف بود. رييس‌جمهور جمهوري آذربايجان در پيامي ضمن ابراز ناراحتي از حادثه پيش آمده براي رييس‌جمهور ايران اعلام كرد كه كشورش آماده هر گونه كمك و حمايت به ايران است.
«الهام علي‌اف» رييس‌جمهور آذربايجان در شبكه ايكس نوشت: «امروز بعد از ديدار دوستانه با ابراهيم رييسي، رييس‌جمهوري اسلامي ايران، از خبر فرود اضطراري بالگرد حامل هيات عالي در ايران، به شدت ناراحت شديم. از خداوند متعال براي رييس‌جمهور ايران و هيأت همراه وي طلب دعا داريم. جمهوري آذربايجان به عنوان كشور همسايه، دوست و برادر آماده ارائه هر گونه كمك و حمايت است.» پس از علي‌اف، «محمد شياع السوداني» نخست‌وزير عراق، رييس‌جمهور پاكستان، نماينده مجلس مصر، اتحاديه اروپا و... نسبت به اين حادثه واكنش نشان دادند. كاخ سفيد هم اعلام كرد كه «جو بايدن» رييس‌جمهور امريكا در جريان گزارش‌هاي مربوط به سانحه بالگرد حامل «سيدابراهيم رييسي» رييس‌جمهور ايران قرار گرفته است.
اظهارات يك كوهنورد از وضعيت منطقه سانحه
يك كوهنورد با سابقه در گفت‌وگو با «اعتماد» در توضيح وضعيت جغرافيايي منطقه سانحه سقوط بالگرد حامل رييس‌جمهور و شرايط خاص ارتفاعات ارسباران كه مشرف به منطقه كليبر و ورزقان است، گفت: «ارتفاعات ارسباران يك منطقه صخره‌اي است و هر صخره، چند متر ارتفاع دارد. اين صخره‌ها همگي كنار هم هستند و صعب‌العبور بودن منطقه به دليل وضعيت خاص قرار گرفتن اين صخره‌هاست. در اين منطقه هر گونه تردد فقط به شيوه صعود امكان‌پذير است چون منطقه به هيچ وجه صاف و هموار نيست و هيچ خودروي امدادي امكان تردد در اين منطقه ندارد. در اين منطقه البته به شرط مساعد بودن وضعيت جوي، امكان پرواز بالگرد وجود دارد اما به دليل وجود همين صخره‌ها، بالگرد هيچ امكاني براي فرود ندارد.» اين كوهنورد با ابراز تعجب از پرواز هليكوپتر در شرايط جوي مورد هشدار به دليل بارندگي گفت: «پوشش گياهي اين منطقه، جنگل و درختاني است كه البته متراكم نيستند و در فواصل مختلف قرار گرفته‌اند. گونه‌هاي جانوري اين منطقه هم از ارتفاع 2200 متر به بالا، گرگ و در اين ايام سال، خرس قهوه‌اي است.»
اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رییس‌جمهور یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رییس‌جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رییس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسوولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد و شورایی متشکل از رییس مجلس و رییس قوه قضاییه و معاون اول رییس‌جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت 50 روز رییس‌جمهور جدید انتخاب شود. در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رییس‌جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب می‌کند.